بررسی اثر فضای سبز و سطوح نفوذناپذیر بر الگوی حرارتی شهر اصفهان

رشد جمعیت و توسعه ی شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزایر حرارتی در این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شود. در واقع گرم تر شدن محیط زیست شهری، یکی از آثار ناآگاهانه ی توسعه ی شهری ناپایدار است. بررسی وضعیت پراکندگی تابش های حرارتی و ارتباط آن با نوع کاربری های موجود در شناخت میکروکلیمای شهری دارای اهمیت زیادی می باشد. دما از جمله عواملی است که از شرایط محیطی و پوشش سطح تأثیر می پذیرد و از شاخص های کیفیت محیط زیست به شمار می آید. از سوی دیگر، برنامه ریزی کاربری اراضی، به عنوان هسته ی اصلی برنامه ریزی شهری، به دنبال راهبردی جهت حرکت مجموعه ی محیطی، اجتماعی و اکولوژیکی شهر به سوی اهداف توسعه ی پایدار است. لذا شناخت میزان اثرگذاری کاربری های شهری در شکل گیری جزایر حرارتی، می تواند زمینه ساز جهت دهی به استراتژی شهری در کنترل جزایر حرارتی باشد. در این پژوهش ضمن تأکید بر تأثیر سطوح نفوذناپذیر و پوشش سبز بر الگوی دمای شهر اصفهان، ابتدا نقشه ی کاربری اراضی سال های 1364 و1389 با استفاده از تصاویر سنجنده ی tm ماهواره ی لندست در 9 طبقه تهیه شد و در ادامه تغییرات کلاس های مختلف کاربری اراضی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آشکارسازی تغییرات،کاهش پوشش سبز و افزایش مناطق شهری و معابر را با درصد بالای سطوح نفوذناپذیر اثبات نمود. درگام سوم، دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم mono window به دست آمد که دمای سطح زمین رابطه ای مثبت با سطوح نفوذناپذیر و رابطه ای منفی را با پوشش سبز را نشان داد. نتایج حاکی از افزایش دمای سطح زمین شهر اصفهان در طی سال-های 1389- 1364 بود که این افزایش در مناطق شهری چشمگیرتر است. مرحله ی بعد، دمای هوا با استفاده از تابع انتقال garcia به دست آمد و تأثیر پوشش سطح و کاربری بر دما بررسی شد. در آخرین گام، برای سنجش صحت کار، نقشه ی دمای هوا با نتایج حاصل از طرح پهنه بندی سازمان پارک ها و فضای سبز شهراصفهان، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند کلی تغییرات دما بر اساس پوشش سطح،کاربری و شرایط حاکم بر هر ایستگاه، از روند تغییرات دمایی ایستگاه های هواشناسی طرح مذکور پیروی می کند. بنابراین با توجه به افزایش سطوح نفوذ ناپذیر و کاهش مساحت پوشش سبز، می توان این چنین نتیجه گرفت که تبدیل و تغییرات این کاربری ها در افزایش دمای شهر اصفهان نقش موثری داشته است.